Khi nào nên tham gia nhượng quyền thương mại?

Nhượng quyền thương mại (franchise) là phương thức kinh doanh đang nổi lên ở Việt Nam. Theo “Hiệp hội nhượng quyền thương mại quốc tế – IFA”, nhượng quyền thương mại là “mối quan hệ hợp đồng giữa bên nhượng quyền và bên nhận quyền; trong đó, bên nhượng quyền duy trì mối quan hệ liên tục đối với hoạt động kinh doanh của bên nhận quyền trong các hoạt động như cung cấp bí quyết kinh doanh và đào tạo, bên nhận quyền hoạt động dưới một tên thương mại, công thức hoặc quy trình kinh doanh do bên nhượng quyền sở hữu hoặc kiểm soát, và bên nhận quyền sẽ đầu tư vốn vào hoạt động kinh doanh từ nguồn lực của chính mình”.

Nhượng quyền có thể phân loại theo nhiều cách khác nhau như nhượng quyền truyền thống – nhượng quyền mô hình kinh doanh, nhượng quyền sản phẩm – nhượng quyền quy trình sản xuất, nhượng quyền “mạnh” (bên nhượng quyền kiểm soát chặt chẽ hoạt động kinh doanh, thường là trong lĩnh vực F&B) – nhượng quyền “yếu” (bên nhượng quyền chỉ cung cấp quyền sử dụng thương hiệu, nhãn hiệu để kinh doanh trong một khu vực nhất định, không kiểm soát chặt chẽ).

Có 03 phương thức nhượng quyền cơ bản sau đây:

1. Nhượng quyền trực tiếp (Direct Franchise): Bên cấp franchise tham gia thỏa thuận nhượng quyền cá nhân với một cửa hàng riêng lẻ (single-unit franchisee). Bên cấp kiểm soát trực tiếp với mỗi bên nhận franchise và không phải chia sẻ dòng thu nhập.
2. Nhượng quyền kiểm soát tập trung (Master Franchise Agreement): Bên cấp franchise giao cho một chủ thể (master franchisee) quyền cấp franchise thứ cấp để phát triển mô hình kinh doanh của bên cấp tại một khu vực cụ thể trong khoảng thời gian nhất định.
3. Nhượng quyền phát triển khu vực (Area Development Agreement): Bên phát triển có nghĩa vụ mở hệ thống cửa hàng (thay vì cấp franchise thứ cấp) trong một khu vực xác định trong khoảng thời gian quy định.

Nhượng quyền thương mại là hoạt động kinh doanh phải đem lại lợi ích cho cả 02 bên (win – win); thông thường, đối tác nhận nhượng quyền tiềm năng sẽ đánh giá khả năng mang lại khoản “lợi nhuận vượt trội” của việc nhận franchise so với việc không nhận franchise để quyết định có tham gia nhượng quyền hay không.